Rama do obrazu olejnego Wazon z kwiatami
Muzeum Wnętrz Pałacowych w Choroszczy – Oddział Muzeum Podlaskiego w Białymstoku
Czas powstania: Koniec XVIII w.
Rama wykonana z drewna lipowego z płytkim zaokrąglonym felcem. Od wewnętrznej strony ograniczonym wąskim półwałkiem. Zewnętrzne zakończenie listwy w formie półwałka płynnie przechodzi w boczną powierzchnię ramy. Półwałki zewnętrzne na górze i dole kończą się wolutami. W górnej części zakończone stylizowaną palmetą z wolim okiem. Na dolnej listwie ramy w centralnej części mniejsza palmeta. Rama dokładnie powtarza kształt obrazu.
Rama została specjalnie wykonana do obrazu „Kwiaty w wazonie”. Nie stwierdzono przeróbek lub dopasowywania ramy do obrazu. Rama pierwotnie była złocona złotem płatkowym na pulment –powierzchnia lica. Boczna powierzchnia ramy została przezłocona i o pierwotnym złoceniu nic nie możemy powiedzieć. Na ubytkach (w części licowej) widoczne są:
- Drewno lipowe
- Warstwa gruntu pierwotnego
- Warstwa pulmentu jasnoczerwonego
- Złoto płatkowe – polerowane
- Warstwa cieniutkiego gruntu wtórnego
- Warstwa ciemno czerwonego pulmentu
- Powierzchnia złocona złoto płatkowe (?) nie polerowane
- Warstwa proszku brązu (?) (fot. 14)
Wszystko wskazuje na to że rama była dwukrotnie „odświeżana”:
- Położono nowy grunt i ciemniejszy pulment i pozłocono (można założyć że na przełomie XIX i XX wieku)
- Odświeżono powierzchnię brązowym metalicznym proszkiem (z dużym prawdopodobieństwem można założyć, że wykonano przed sprzedażą obiektu do Muzeum 18. 04.1972 roku DESA Warszawa)
Listwy ramy łączone stolarsko na gniazdo – palec
Klejone klejem glutynowym
Grunty pierwotny i wtórny kredowo-klejowe
Do złocenia użyto złota płatkowego i metalicznego brązu w proszku.
Rama stolarsko stabilna na łączeniach listew, brak luzów. Ubytki warstwy pozłoty na całej licowej części ramy. Odspojenie podłoża drewnianego od dolnej palmety (fot. 14). Najbardziej zniszczone boczne powierzchnie ramy. Grunt mocno popękany łuszczący się i odspajający. Ubytki na licowej powierzchni ramy spowodowane mechanicznymi uszkodzeniami. Uszkodzenia na bocznej powierzchni spowodowane błędami technologicznymi podczas nakładania gruntu. Prawdopodobnie za „mocny” grunt, który doprowadził do dużego skurczu i pękania i odspajania się od podłoża.
Celem prac konserwatorskich jest przywrócenie wartości ekspozycyjnych obrazu Wazon z kwiatami. Przyjęto że nie będzie przywracany pierwotny wygląd tj. złocenie powierzchni licowych ramy złotem płatkowym i polerowanie. Uznano że, należy uzupełnić ubytki gruntu i scalić kolorystycznie licową powierzchnię. Natomiast z bocznych powierzchni ramy należy usunąć łuszczący się i odspajający grunt, położyć nowy i scalić kolorystycznie. Takie podejście pozwoli że zakonserwowana rama nie będzie dominowała nad dość ciemnym obrazem. Rama będzie dopełnieniem obrazu „Wazon z kwiatami”.
- wykonanie dokumentacji fotograficznej i opisowej
- oczyszczenie powierzchni złoconych mechanicznie i chemicznie (aceton)
- podklejenie odspajających się gruntów na licowej powierzchni (klej typu wikol-polioctan winylu)
- analiza mikroskopowa i fotografie odłamanego fragmentu palmety (fot. 14)
- przyklejenie w/w fragmentu (klej typu wikol)
- usunięcie odspajającego się gruntu z bocznej powierzchni ramy (mechanicznie + woda)
- przygotowanie oczyszczonej powierzchni do położenia nowego gruntu (oczyszczenie mechaniczne, przeklejenie słabym klejem glutynowym)
- położenie nowego gruntu na boczne powierzchnie (po próbach zdecydowano się na (Colwood f. Tikkurila)
- mechaniczne opracowanie powierzchni (nożyki, papier ścierny)
- położenia warstwy izolującej na boczne powierzchnie ramy (roztwór szelaku w alkoholu)
- przeklejenie ubytków gruntu na licu ramy słabym klejem glutynowym
- kitowanie ubytków gruntu na licu ramy kitem kredowo klejowym (kreda ,klej glutynowy)
- opracowanie mechaniczne fleków na licu ramy (papier ścierny, patyczki, nożyki)
- pokrycie powierzchni bocznych mikstionem 24 H Le Franc
- po przeschnięciu mikstionu pokrycie powierzchni bocznych złotem mineralnym
- scalenie kolorystyczne złoconej bocznej powierzchni (farby olejne)
- zabezpieczenie złoconej (bocznej) powierzchni roztworem białego szelaku
- na fleki i przetarcia (na licowej powierzchni) położenie słabego pulmentu.
- opracowanie mechaniczne pulmentu (czerwony pulment Le Franc)
- pokrycie słabym roztworem karuku fleków i przetarć warstwy pozłoty na licu ramy ( karuk)
- położenie złota w proszku na wcześniej przygotowane fleki (złoto w proszku)
- polerowanie agatem pozłoconych fragmentów i scalenie pod kątem połysku i przetarć
- wykonanie dokumentacji fotograficznej i opisowej
Wnioski:
W trakcie prac konserwatorskich udało się ustalić że rama była poddana co najmniej dwóm zabiegom konserwatorskim:
- najprawdopodobniej w końcu XIX lub na początku XXw. Polegającą na położeniu nowego gruntu i pulmentu na powierzchnię licową ramy i pozłocenie złotem (?)
- najprawdopodobniej przed sprzedażą w 1972 roku polegającą na odświeżeniu lica ramy brązem w proszku i położeniem niezbyt umiejętnym nowego gruntu na boczne powierzchnie i pozłocenie brązem w proszku.
