Poddawana pracom konserwatorskim rama jest pięknym wykończeniem obrazu olejnego „Kirasjer” autorstwa Wojciecha Horacego Kossaka. Obraz przedstawia postać żołnierza z koniem na tle zimowego pejzażu (fot.1 i 2). Sygnowany w rogu „Wojciech Kossak 1912”, na odwrociu znajduje się nalepka Desy z datą 12.IV.55 (fot.3). Sama rama zapewne wykonana została do oprawianego obrazu po roku 1912. W maju 1985 roku obraz z ramą trafił do zbiorów muzealnych Działu Sztuki Muzeum Podlaskiego w Białymstoku.
Rama wykonana jest z drewna (sosna, świerk). Na podłożu drewnianym położona jest warstwa gruntu kredowo-klejowego, następnie mikstion + brąz/mosiądz w proszku. Kolejne zaobserwowane warstwy to czerwona farba + mikstion + szlagmetal na narożnikach, listwach i półwałkach oraz warstwa „renowacyjna” złotolu. Rama była odświeżana w drugiej połowie XX w. Zgodnie z posiadaną dokumentacją do chwili obecnej nie była poddawana konserwacjom jednakże zapewne w latach 60/70 XX w. przeprowadzono zabiegi renowacyjne (fot.4). Całość pokryta została złotolem -farba na bazie proszku brązowego i pokostu lub lakieru syntetycznego.
Rama do konserwacji trafiła w złym stanie zachowania. Stwierdzono ubytki i odspojenia gruntu wraz z warstwą pozłoty na dużych powierzchniach (fot.3, 4 i 5). Złotol położony został nierówno, przebarwiony i poprzecierany. Odświeżenie ramy wykonano w jednym kolorze i technice (brak podkreśleń elementów dekoracyjnych ramy jak było pierwotnie). Prace konserwatorskie miały na celu przywrócenie wartości ekspozycyjnych obrazu „Kirasjer”.
W pierwszej kolejności wykonano dokumentację fotograficzną i opisową przed konserwacją (fot.1). Do kolejnych czynności należało:
– demontaż obrazu (fot.2) z ramy, zdjęcie szyby
– podklejenie odspajających się gruntów (klej typu wikol i klej stolarski)
– uzupełnienie brakujących fragmentów gruntu: szpachla akrylowa f.Tikkurilla (fot.6)
– opracowanie mechaniczne powierzchni uzupełnień
– oczyszczanie mechaniczne powierzchni złoconych
– oczyszczanie fizyczne (promieniem lasera) pow. złoconych (fot.7)
– czyszczenie chemiczne (rozpuszczalniki organiczne)
– przygotowanie powierzchni ramy pod złocenie (podkład szelakowy w etanolu 2 x)
– nałożenie mikstionu f. Le Franc na powierzchnię ramy przeznaczoną pod złocenie (mikstion w benzynie ekstrakcyjnej)
– położenie szlagmetalu w płatkach (fot.8 i 9)
– nałożenie mikstionu f. Le Franc na powierzchnię ramy przeznaczoną pod złocenie proszkowe (mikstion w benzynie ekstrakcyjnej)
– położenie brązu w proszku (fot.10)
– zabezpieczenie złoconych powierzchni białym szelakiem w etanolu (2X) (fot.11)
– umycie szyby
– montaż obrazu w ramę (fot.12) oraz oklejenie obrazu taśmą papierową
Podczas przeprowadzanych prac konserwatorskich podjęto próby oczyszczania ramy za pomocą lasera (fot. 7) Oczyszczanie fizyczne pow. złoconych tą metodą nie wypadło pozytywnie, podczas tego procesu następowało odcynkowanie/odczynowanie materiałów użytych do pozłocenia ramy (fot.13).
Efekty końcowe, po konserwacji, można obejrzeć poniżej (fot.14).
K.B.