Biedermeierowski stół, który przekazano do konserwacji, trafił do zbiorów Muzeum Historycznego Oddziału Muzeum Podlaskiego w Białymstoku w 2002 roku. Jest to stół z okrągłym blatem wspartym na trzonie zakończonym trójnogiem. Blat o średnicy 103 cm oparty jest na dwóch listwach wzmacniających z poprzeczkami, między którymi znajduje się kwadratowa klatka. Blat fornirowany o promieniowym układzie oklein z falistym rysunkiem słojów. Trzon jest dwuczęściowy. Wyższa sześcioboczna część ma gruszkowaty kształt, w część niższa przechodzi za pomocą spływu w sześcioboczny graniastosłup, w którym osadzone są nogi z kolanem i wolutowo wygiętą stopą. Graniastosłup w części górnej i dolnej zdobiony jest półwałkiem z uskokiem. Mebel został wykonany w większości z drewna sosnowego okleinowanego okleiną brzozową – czeczota falista. Listwy ozdobne i nogi wykonane z drewna brzozowego. Warstwa wykończeniowa to politura szelakowa.
Mebel trafił do konserwacji w stanie zachowania dostatecznym, z wyblakniętą warstwą wykończeniową, z licznymi perforacjami na blacie i nogach, pękniętym i wypaczonym blatem (spowodowanym wypaczeniem się desek) (fot.1,7,8), pęknięciami wzdłużnymi trzonu (fot.5), poluzowanymi nogami na czopach (fot.3), poluzowanym górnym mocowaniem blatu, licznymi ubytkami (fot.6) i odspojeniami okleiny na brzegu blatu. Nogi i część trzonu nosiły ślady żerowania owadów. Zaobserwowano pozostałości po wcześniejszych naprawach, w tym fleki i przytwierdzony na stałe blat stołu ze względu na uszkodzony mechanizm odchylania (fot.2,4). Prace konserwatorskie miały na celu przywrócenie wartości ekspozycyjnych obiektu.
W pierwszej kolejności wykonano dokumentację fotograficzną i opisową przed konserwacją. Do kolejnych czynności należało:
– usunięcie starej powłoki wykończeniowej (mechaniczne i chemiczne) (fot.13)
– rozklejenie poluzowanych elementów stołu tj. nogi i górne mocowanie blatu (fot.9,10)
– usunięcie okleiny ze spodu blatu
– wyprostowanie blatu poprzez szereg zabiegów, w tym sezonowanie w kopule klimatyzacyjnej w 100% wilgotności (fot.11), nacięcie blatu od spodu w miejscach wypaczenia, zapuszczenie kleju w spoiny, prostowanie w ściskach itp.(fot.14,15,16)
– wstawienie fleka w pęknięcie blatu (fot.17) oraz uzupełnienia drobnych ubytków w nodze stołu (fot.18)
– usuniecie zniszczonej okleiny z krawędzi blatu (fot.19)
– podklejenie od dolnej części blatu okleiny stabilizującej oraz okleinowanie krawędzi blatu (fot.20)
– montaż mebla w całość
– nałożenie nowej powłoki wykończeniowej – politura szelakowa (fot.21)
Podczas nakładania politury zauważono miejscowe zmatowienia, zmyto świeżo nałożoną warstwę politury i stwierdzono nasycenie okleiny na blacie bliżej nieokreśloną substancją hydrofobową (olej?). Substancja ta została zmyta rozpuszczalnikami chemicznymi co pozwoliło na położenie politury. (fot.22)
– wykonanie systemu odchylania i zabezpieczenia blatu zgodnie z pierwotną konstrukcją (fot.23,24,25,26,27)
– wykonanie opisu stanu zachowania i dokumentacji fotograficznej po konserwacji
Efekty końcowe, po konserwacji, pokazują poniższe ujęcia (fot.28,29).
K.B.