Zegar ścienny MB/H/360 zakupiony 29.11.1976.
Przechowywane w magazynie zabytków Muzeum Historycznego Oddział Muzeum Podlaskiego w Białymstoku
Czas powstania: XX w. –według karty inw., datowanie DKZ po 1891 roku do ok 1910
Styl: Eklektyczny
Naścienny zegar skrzynkowy z białą „porcelanową” tarczą i wnętrzem wahadła. Skrzynia wykonana z drewna świerkowego okleinowanego fornirem orzechowym. Korona z naklejoną rozetą kwiatową wykonaną z masy ramiarskiej. Na koronie brak trzech kulek , górna część korony ograniczona profilowaną listwą. Boczne krawędzie drzwiczek ograniczone naklejoną półkolumną. Wewnętrzne krawędzie frezowane w formie kanelury i fazowane. Górna półokrągła jak i dolna powierzchnia drzwiczek pęknięte i z wstawkami. Szkło drzwiczek grube – wtórne.
Boczne ścianki zegara przeszklone. Tylna ścianka okleinowana w dobrym stanie, na niej mocno zniszczony wychylnik. Broda zegara zakończona pół kulką, kompletna, brak dwóch kulek na dolnej ściance skrzyni zegara. Brak pięciu kulek, haczyka do zamknięcia drzwiczek i kluczyka do zegara.
Mechanizm zegara z następującymi oznaczeniami 42/105 w prostokątnym polu, D.R.P.55006 , w okrągłym polu podzielonym na trzy części litery F,M,S a nad nim orzeł z rozłożonymi skrzydłami i głową skierowaną w prawo, na wysokości głowy z prawej strony numer kolejny mechanizmu (?) 69082. Mechanizm z wychwytem hakowym, silnie zabrudzony, sprężyny napięte.
Nie stwierdzono żadnych przekształceń zegara. Stwierdzono natomiast że szkło w drzwiczkach jest wtórne (współczesne). W dolnej części korony przy krawędzi są cztery fleki prawdopodobnie wstawione podczas wykonania skrzyni. Widoczne są też wstawki w górnej jak i dolnej listwie drzwiczek – niezapoliturowanie powierzchni tych fleków wskazywać może na naprawę skrzyni przed sprzedażą w latach 70 XX w.
Mechanizm zegara wykonany z mosiądzu i stali, tarcza z cyframi i tarczka wahadła stalowe emaliowane z czarnymi cyframi i napisami. Cyfry rzymskie i napis „ LE RAI A PARIS” a na wahadle „R =A. Skrzynia zegara wykonana z drewna świerkowego. Widoczne powierzchnie zegara fornirowane okleiną orzechową, Na drzwiczkach i koronie naklejone toczone listwy i półkolumienki. Powierzchnia zegara wykończona poprzez nałożenie politury szelakowej.
Obiekt zachowany w stanie dostatecznym. Mechanizm zegarowy silnie zabrudzony zakurzony i „martwy”. Sprężyny napięte. Skrzynia zegara zakurzona , brak pięciu kulek, drzwiczki z popękanymi i odklejonymi; górną półokrągłą deseczką i dolną. Przyczyną tych uszkodzeń są zbyt „szczelne” fleki –wstawione podczas naprawy w XXw. Brak jednej blaszki odchylającej od ściany i haczyka zamykającego drzwiczki.
Brak kluczyka do nakręcania zegara.
„Porcelanowy” wychylnik wahadła z dużymi ubytkami emalii w centralnej części.
Z korony oderwany ozdobny element w formie kwiatowej rozety.
Powierzchnia politury ‘oślepła” i poprzecierana.
Planowane prace konserwatorskie mają na celu przywrócenie wartości ekspozycyjnych jak i funkcjonalnych zegara. Uruchomienie mechanizmu pozwoli na pełne ekspozycyjne wykorzystanie obiektu.
Etapy prac:
1. Wykonanie opisu przed konserwacją
2. Oczyszczenie powierzchni zegara na sucho i „mikro”
3. Demontaż mechanizmu zegara zluzowanie sprężyn
4. Wstępne oczyszczenie z brudu kurzu i drobnych patyczków
5. Umycie werku w benzynie ekstrakcyjnej
6. Oczyszczenie elementów werku na sucho
7. Przesmarowanie osi wychwytu i innych ruchomych elementów zegara olejkiem do urządzeń precyzyjnych.
8. Dobranie /wypożyczenie kluczyka do nakręcenia mechanizmu. –nie zakupiono kluczyka
9. Uruchomienie zegara
10. Demontaż: drzwiczek, korony bocznych ścianek, tylnej ścianki w celu łatwiejszego dostępu.
11. Demontaż grubej wtórnej szyby drzwiczek i zakup nowej
12. Oderwanie wypaczonych i popękanych listew drzwiczek
13. Spasowanie z „luzem” listew drzwiczek
14. Oczyszczenie powierzchni politury na sucho i mokro (contrad 2000)
15. Demontaż wychylnika wahadła w celu rekonstrukcji
16. Wykonanie brakujących elementów
-wytoczenie 2 kulek i 3 sterczyn
-wykonanie odchylnika
-wykonanie zamknięcia (haczyka)
17. Uruchomienie i regulacja zegara
18. Scalenie kolorystyczne dorobionych elementów (kulek sterczyn jak i fleków)
19. Odświeżenie politury i położenie nowej na zrekonstruowane elementy i fleki
20. Scalenie pod kontem połysku
21. Montaż wszystkich elementów
22. Ustawienie dokładne chodu zegara
23. Nie zakupiono kluczyka
Wnioski
Zegar wykonany na przełomie XIX i XXw.
